Fiscale bemiddelingdienst onder de loep: effectief, maar te weinig bekend en ? bedreigd?

Volledig beschikbaar in bijlage, het jaarverslag 2024 van de fiscale bemiddelingdienst toont bemoedigende resultaten. Toch is het aantal verzoeken gedaald, terwijl het aantal fiscale conflicten blijft toenemen. Deze paradox benadrukt een contrastrijke realiteit: de dienst functioneert goed, maar blijft onvoldoende bekend en gebruikt. Om deze situatie te verhelpen, worden gerichte communicatiecampagnes overwogen.

Hoewel er nog geen precieze datum is vastgelegd, kan men toch niet over het hoofd zien wat duidelijk op de agenda van de federale regering staat: de geleidelijke vervanging ervan door een fiscaal arbitrage-regime, dat sterk verschilt in zijn modaliteiten, zoals u kunt constateren door in het rapport het nieuwe hoofdstuk te lezen dat gewijd is aan de alternatieve geschillenbeslechtingmethoden in het domein van de fiscaliteit in Belgie.

Toelichtingen en evoluties: het essentiële wat u moet weten, ondersteund door relevante cijfers..

Context - Praktische modaliteiten

​​​OBJECTIEF – ONAFHANKELIJK - ONPARTIJDIG​

De FBD werd opgericht in 2007 en is operationeel sedert 1 januari 2010. De dienst heeft als opdracht te bemiddelen tussen de burger/onderneming en de fiscale administratie indien er sprake is van een blijvend geschil over het bedrag van de belasting (luik vestiging van de belasting) of over de betaling van de belasting (luik invordering van de belasting).

Het doel van de dienst is het bevorderen van een snelle, economische en niet-conflictueuze oplossing van fiscale geschillen, als alternatief voor een vaak lange en dure gerechtelijke procedure.

Tijdens de bemiddeling werken de partijen actief samen om tot een onderling overeengekomen oplossing te komen.

Opdrachten en bevoegdheden​

De verzoeken tot bemiddeling bestrijken diverse domeinen, elk met zijn eigen procedurele en juridische specificaties.

Nood aan een tussenkomst in een geschil met de federale belastingadministratie?

Fiscale bemiddeling : Voor meer informatie, Klik hier.

U kunt bemiddeling vragen als u niet akkoord gaat met de vaststelling en de invordering van de belastingen waarvoor de verschillende administraties van de FOD Financiën bevoegd zijn:

• directe belastingen (personenbelasting, vennootschapsbelasting, rechtspersonenbelasting, belasting van niet-inwoners, bedrijfsvoorheffing, roerende voorheffing)
• BTW
• Registratierechten en bepaalde successierechten
• kadastraal inkomen
• douane en accijnzen
• geschillen op het vlak van de niet-fiscale schuldvorderingen

Nood aan kwijtschelding of vermindering boete of belastingverhoging wegens bijzondere reden van sociale of humanitaire aard ?

Cel administratieve sancties, Voor meer informatie : Klik hier.

In 2018 werd de opdracht van de FBD uitgebreid tot het beslissen over verzoeken om kwijtschelding of vermindering van welbepaalde administratieve sancties (boetes en belastingverhogingen). Dit leidde tot de oprichting van de Cel Administratieve Sancties(CAS) , die operationeel is sedert 1 januari 2019 binnen de Fiscale Bemiddelingsdienst.

​De behandeling van een dergelijk verzoek kan evenwel pas opgestart worden indien de administratieve sanctie een definitief karakter heeft. Dit houdt in dat er geen administratief of gerechtelijk beroep meer mogelijk is en dat de sancties niet meer betwist worden​

!!! aandachtspunten !!!

> U kan dus bij de Fiscale Bemiddelingsdienst geen bemiddelingsaanvraag indienen voor wat betreft gewestelijke materie, zoals de verkeersbelasting, het eurovignet, de onroerende voorheffing,…

U kunt een aanvraag tot bemiddeling indienen wanneer er een blijvend geschil bestaat met de federale belastingadministratie.

Bemiddeling is mogelijk zolang de procedure in de administratieve fase zit. Zodra u een rechtszaak begint, kan de Fiscale Bemiddelingsdienst niet meer tussenkomen.

U kunt ook op FBD beroep doen voor een blijvend geschil rond een overbelasting waarvoor u een ambtshalve ontheffing aanvraagt. Door bemiddeling kan de overbelasting die ontstaan is door een materiële vergissing of door een dubbele belasting op hetzelfde inkomen, worden teniet gedaan.

> De bemiddeling heeft geen bindend effect: geen enkele partij is verplicht het gevonden compromis te aanvaarden

Aanvraag tot bemiddeling indienen

Er zijn geen formele regels om een aanvraag tot bemiddeling in te dienen. U kunt dat doen per telefoon, e-mail, brief of mondeling.

Afdeling Fiscale bemiddeling :
North Galaxy B25
Koning Albert II-laan 33 bus 046
1030 Brussel

02 576 23 60
fiscaal.bemiddelaars@minfin.fed.be

​Cel administratieve sancties :
​North Galaxy B25
​Koning Albert II-laan 33 bus 047
​1030 Brussel
​cel.administratievesancties@minfin.fed.be​

Binnen de 5 werkdagen krijgt u een ontvangstmelding.
Binnen de 15 werkdagen deelt de FBD u mee of uw geschil al dan niet voor bemiddeling in aanmerking komt.

Tijdens het bemiddelingsonderzoek probeert de FBD de standpunten van de partijen dichter bij elkaar te brengen en indien nodig een compromis uit te werken. Zij leggen de afspraken vast in een niet-bindend bemiddelingsverslag dat wij verzenden naar beide partijen. Zij kunnen de verschillende partijen niet dwingen om het ene of het andere standpunt in te nemen.

U als belastingplichtige beslist zelf of u instemt met de voorgestelde oplossing.

Opgelet !!!! De behandeling van een verzoek verzoek tot kwijtschelding of vermindering van belastingverhogingen en administratieve boeten kan evenwel pas opgestart worden indien de administratieve sanctie een definitief karakter heeft. Dit houdt in dat er geen administratief of gerechtelijk beroep meer mogelijk is en dat de sancties niet meer betwist worden.

Achter de cijfers rond de FBD *

* Meer info over de Cel Administratieve sancties vind u in het afdeling 2 van het verslag

Percentage van beroep

Momenteel bedraagt het percentage van beroep 3%, wat beperkt lijkt, maar het stelt de DFB toch in staat om een gerichte expertise te leveren voor individuele dossiers.

Het is in dit vermogen om gericht tussen te komen dat ook de concrete impact van de DFB ligt.

Het aantal ontvangen en behandelde verzoeken

Deze dienst heeft 1.645 verzoeken tot fiscale bemiddeling geregistreerd van belastingplichtigen, tegenover 1.862 aanvragen in 2023, een daling van 12%, wat past in de neergaande trend (exclusief invordering) sinds 2020, een algemene dalende trend in de aanvragen tot fiscale bemiddeling (exclusief invordering)

Sinds 2020 blijft het aandeel van de verzoeken die als niet-ontvankelijk worden beschouwd inzake belastingen globaal stabiel, en schommelt het tussen 15 % en 18 %.`

Behandelingstermijn van de aanvragen)

Er wordt een aanzienlijke verlenging van de behandelingstermijnen vastgesteld, terwijl het totale volume van de ontvangen en behandelde aanvragen afneemt.

• In 2018 bedroeg de gemiddelde behandelingstermijn:

• 156 dagen voor de PB

• 203 dagen voor de VenB

• In 2024 zijn deze termijnen opgelopen tot:

• 380 dagen voor de PB (+243 %)

• 308 dagen voor de VenB (+53 %)

Impact van de bemiddeling

De tussenkomst van de FBD had een positief effect in ongeveer 58,5 % van de aanvragen, t.t.z. de aanvragen waarin een akkoord werd bereikt, alsook de aanvragen waarbij de ene partij uitdrukkelijk kon instemmen met de argumentatie van de andere partij (compliance). Dit is wel best een heel bemoedigend resultaat.

In ongeveer 35 % van de gevallen blijft een meningsverschil bestaan.

Drie aanbevelingen in 2024

Naast de behandeling van individuele geschillen kan de DFB ook aanbevelingen formuleren aan de Voorzitter van de FOD Financiën, met het oog op continue verbetering van het algemene functioneren van de belastingadministratie.

Ambtshalve aanslagen – forfaitaire grondslagen van heffing

Er wordt voorgesteld om de forfaitaire grondslagen die worden gebruikt voor ambtshalve belastingheffing te herzien.

Om te vermijden dat natuurlijke personen die hun zelfstandige beroepsactiviteit effectief hebben stopgezet (door schrapping van het btw-nummer, maar behoud van het KBO-nummer) ten onrechte ambtshalve worden belast op basis van een forfaitaire grondslag, heeft de FBD de volgende aanbevelingen geformuleerd :

> invoering van een voorafgaande administratieve filtering door de beheers- en controlediensten, afschaffing van de automatische voorcodering van de forfaitaire grondslag, en verzameling van feitelijke elementen die wijzen op een effectieve beroepsactiviteit;

> verbetering van de informatie aan belastingplichtigen over de schrapping van het ondernemingsnummer en de fiscale gevolgen van het behoud ervan na de schrapping van het btw-nummer

> coördinatie met de FOD Economie om de procedure voor de schrapping van het ondernemingsnummer te vereenvoudigen.

De administratie heeft gevolg gegeven aan deze aanbeveling en haar instructies inzake de behandeling van dit type dossiers aangepast op het niveau van de beheers- en controlediensten.

Voortaan worden controleambtenaren ertoe aangezet om meerdere informatiebronnen te raadplegen om de realiteit van een economische activiteit te beoordelen (bijvoorbeeld databanken mbt de btw - leveranciers en klanten), om bijzondere gevallen te onderscheiden (vrije beroepen, nevenactiviteit vrijwillige of ambtshalve schrapping), en om een geïndividualiseerde aanpak te hanteren.

Er zijn ook uitsluitingen ingevoerd voor bepaalde profielen, zoals bedrijfsleiders of belastingplichtigen die reeds in een voorafgaand geschil gelijk hebben gekregen.

Deze concrete vooruitgang illustreert de positieve impact van de FBD op de verbetering van administratieve praktijken en de bescherming van de rechten van belastingplichtigen. Ze onderstrepen ook het belang van een constructieve dialoog tussen de bemiddelingsorganen en de fiscale administratie om een rechtvaardigere, efficiëntere en menselijkere fiscaliteit te waarborgen.

Auteursrecht

Het verslag roept op tot verduidelijking van het fiscale regime van de auteursrechten, die vaak tot verwarring leiden. De DFB heeft daarom verschillende aanbevelingen geformuleerd met het oog op mogelijke toekomstige actie, waaronder :

> Het organiseren van een voorafgaande overleg tussen de betrokken diensten, met inbegrip van de Dienst Voorafgaande Beslissingen;

> Het opstellen van duidelijkere richtlijnen voor de buitendiensten (controle en bezwaar), in overleg met de centrale administratie van de AAFisc; ;

> Het opzetten van een betere opvolging van de rechtspraak, zodat het administratieve standpunt snel en uniform kan worden aangepast en doeltreffend gecommuniceerd naar de buitendiensten.

In haar reactie verwijst de administratie in eerste instantie naar de complexiteit van de betrokken wetgeving waarbij de richtlijnen de nodige ruimte moeten bieden om geval per geval te boordelen op basis van de feitelijke gegevens, en waarbij het niet altijd mogelijk is op voorhand in te spelen op divergerende rechtspraak.

Vervolgens, wat betreft de uniformiteit van de controles, wordt gewezen op de richtlijnen die worden verdeeld naar de belastingcentra en waarvan wordt verwacht dat de naleving ervan door de centra wordt opgevolgd.

Alvorens een nieuwe controleactie te organiseren zal er op voorhand een circulaire worden gepubliceerd die die de toepassingsmodaliteiten van het regime van auteursrechten zal definiëren en toelichten.

Tot slot geeft de administratie aan dat het via verschillende (interne) kanalen mogelijk is om feedback te geven op op de richtlijnen, zodat deze kunnen worden bijgestuurd.

Bezoldinging Bedrijfsleider - bedrijfvoorheffing

De FBD werd in de loop van 2024 geconfronteerd met relatief veel bemiddelingsaanvragen bemiddelingsaanvragen die voortvloeide uit een gecoördineerde controleactie met betrekking tot de inhouding en storting van de bedrijfsvoorheffing op bezoldigingen van bedrijfsleiders. Deze actie richtte zich niet enkel op de schuldenaar van de bedrijfsvoorheffing, de werkgever, maar ook op de bedrijfsleider op wiens bezoldiging ten onrechte geen of te weinig bedrijfsvoorheffing werd ingehouden en gestort.

De afhandeling van de bezwaarschriften en bemiddelingsaanvragen die betrekking hadden op de vennotschap werkgever verliep relatief vlot. De wetgeving laat op dit vlak immers geen ruimte voor interpretatie.

De behandeling van de bezwaarschriften en de bemiddelingsaanvragen met betrekking tot de fiscale situatie van de bedrijfsleider, in wiens hoofde geen of te weinig bedrijfsvoorheffing werd ingehouden, verliep daarentegen moeizamer.

Het voornaamste knelpunt had betrekking op de fiscale gevolgen op het niveau van de werknemer (bedrijfsleider) bij latere betaling van de niet-ingehouden (maar wel verschuldigde) bedrijfsvoorheffing door de vennootschap (werkgever). Meer concreet rees de vraag in welke geval(len) de administratie kon besluiten dat de bedrijfsleider een voordeel van alle aard genoot indien hij het bedrag van de bedrijfsvoorheffing terugbetaalde aan de vennootschap-werkgever, bijvoorbeeld via bankoverschrijving of via een boeking op de R/C “bedrijfsleider

Op het ogenblik van dit schrijven is het overleg tussen de FBD en de AAFISC hierover nog gaande.

Naar een fiscale arbitrage

De Belgische regering is van plan de dienst voor fiscale bemiddeling geleidelijk om te vormen tot een fiscale arbitrage om het aantal gerechtelijke procedures te verminderen.

Eind 2023 waren er 16.878 fiscale geschillen hangend bij Belgische rechtbanken.

• Om dat aantal terug te dringen zal de fiscale bemiddelingsdienst omgevormd worden naar een fiscale arbitrage.
• De toegang tot deze fiscale arbitrage zal enkel mogelijk zijn als de administratieve procedure afgelopen is.
• De regering zal barema’s instellen om dilatoire procedures en willekeurige taxaties te beperken.
• De regering zal de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de fiscale arbiters waarborgen. De fiscale arbiter die de klacht behandelt zal niet dezelfde zijn als degene die over de arbitrage beslist.
• De partij die in het ongelijk wordt gesteld zal geheel voor de kost van de arbitrage worden verantwoordelijk gesteld. (p. 43 )

Zoals Michel Maus reeds heeft geanalyseerd, zal de dienst voor fiscale bemiddeling worden omgevormd tot een fiscale arbitrage, met het expliciete doel het aantal fiscale geschillen voor de rechtbanken te verminderen, dat eind 2023 bijna 17.000 dossiers bedroeg.