Tijd voor een ambitieuzer beleid voor duurzame ontwikkeling

Temps de lecture: 5 min |28 juin 2024 à 08:00

Het Federaal Planbureau (FPB) heeft het Federaal plan duurzame ontwikkeling geanalyseerd.

Daaruit blijkt dat halfweg de looptijd van het plan 50% van de maatregelen in uitvoering is,

> 22% in voorbereiding

> 2% in monitoring.

> 25% van de maatregelen is zonder gevolg gebleven

> 1% is er onvoldoende informatie om deze te beoordelen.

Ten opzichte van vorig jaar heeft de federale regering vooruitgang geboekt in de uitvoering van het plan, maar om de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) te bereiken zal het volgende plan ambitieuzer moeten zijn en worden de SDG’s best als leidraad voor heel het beleid gebruikt.

Plan voor duurzame ontwikkeling verder uitvoeren

In oktober 2021 heeft de federale regering haar plan voor duurzame ontwikkeling vastgesteld. Het FPB, verantwoordelijk voor zijn evaluatie in het kader van de wet over duurzame ontwikkeling, heeft de uitvoering van de 239 maatregelen uit dat plan geanalyseerd. Begin 2024, zowat halfweg de looptijd van het plan, is 50% van de maatregelen in uitvoering, 22% in voorbereiding, 2% in monitoring en 25% zonder gevolg gebleven en 1% zonder informatie. Begin 2023, toen de stand van zaken voor het eerst werd opgemaakt, was 34% in uitvoering, 28% in voorbereiding, 29% zonder gevolg en 9% zonder informatie. Er is dus vooruitgang geboekt. Het plan moet de twee komende jaren verder uitgevoerd worden.

Een meer gedetailleerde doorlichting volgens soort maatregel toont dat zowel maatregelen die regulerende en economische instrumenten inzetten als maatregelen met een direct effect op de samenleving meer worden uitgevoerd. Dat pleit ervoor in toekomstige plannen meer van die maatregelen op te nemen. Ook verantwoordelijken en een tijdschema vermelden, bevordert de uitvoering van maatregelen.

Het rapport presenteert ook acht casestudies die samen 46 maatregelen behandelen. Die studies gaan onder meer over de federale overheid als te verduurzamen organisatie en over de transformatie van voedselsystemen. In de acht casestudies is ook de samenwerking tussen overheidsdiensten een aandachtspunt.

Publicatie (nl - 2.18 Mb)

Ambitieuzer duurzame-ontwikkelingsbeleid vereist

Om de vooruitgang van ons land naar de 17 SDG’s te evalueren, onderzocht het FPB 51 indicatoren in een eerdere studie van februari 2024. Daaruit blijkt dat België bij voortzetting van de huidige trends minder dan één derde van die doelstellingen zal bereiken tegen 2030.

Het Federaal plan duurzame ontwikkeling van 2021 geeft wel een aantal aanzetten waarmee het de SDG’s helpt realiseren, maar dat is niet voldoende. Daarom zou de volgende federale regering een ambitieuzer plan voor duurzame ontwikkeling moeten aannemen, met concrete doelstellingen voor België. Volgens de wet over duurzame ontwikkeling moet dit plan binnen het jaar na de regeringsvorming aangenomen worden.

Buiten het federaal plan pleit de omvang van de aan te pakken uitdagingen er ook voor om de SDG's als leidraad te gebruiken in alle beleidsdomeinen. In 2021 heeft de federale regering trouwens beslist dat alle ministers in hun jaarlijkse beleidsnota’s moeten aangeven hoe ze met hun beleid aan de SDG’s bijdragen.

Patricia Delbaere, experte duurzame ontwikkeling bij het Federaal Planbureau: "Het federale niveau is op schema voor de uitvoering van het Federaal plan duurzame ontwikkeling. Maar om de SDG's te realiseren moet de volgende federale regering een ambitieuzer plan opstellen".

Aanbevelingen

Om wereldwijde uitdagingen zoals armoede, ongelijkheid, klimaatverandering en achteruitgang van biodiversiteit aan te pakken, hebben alle landen van de Verenigde Naties in 2015 de duurzame- ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable Development Goals of SDG's) goedgekeurd. Het Federaal rapport inzake duurzame ontwikkeling 2024 stelt vast dat België bij voortzetting van de huidige trends niet al die doelstellingen zal bereiken tegen 2030. En de tijd dringt: er rest nog maar zes jaar om de SDG’s te realiseren. Daarom formuleert het rapport de volgende aanbevelingen.

Het rapport stelt vast dat het Federaal plan duurzame ontwikkeling dat de regering in 2021 heeft aangenomen, een aantal aanzetten heeft gegeven waarmee het bijdraagt tot de realisatie van de SDG’s, maar dat dit niet voldoende is. Om de SDG-verbintenissen te realiseren, beveelt het rapport aan

– dat de volgende federale regering een ambitieuzer plan voor duurzame ontwikkeling aanneemt;
– dat dit volgende plan concrete doelstellingen vastlegt die de SDG’s vertalen naar de Belgische beleidscontext;
– dat dit volgende plan meer regulerende en economische beleidsinstrumenten gebruikt en meer maatregelen met een onmiddellijk effect op de samenleving bevat.
Het rapport stelt vast dat eind januari 2024 van de 239 maatregelen uit het Federaal plan van 2021
er 119 (50%) in uitvoering en 52 (22%) in voorbereiding zijn. Daarom beveelt het rapport aan

– het Federaal plan van 2021 voort uit te voeren;
– bij alle maatregelen van het volgende Federaal plan de verantwoordelijken en een tijdschema te vermelden, aangezien dat de uitvoering bevordert.
De wet over duurzame ontwikkeling bepaalt dat het Federaal plan acties voor interdepartementale samenwerking moet bevatten. Omdat participatie en samenwerking essentieel zijn voor duurzame ontwikkeling beveelt het rapport aan

– dat de meeste maatregelen van het volgende Federaal plan interdepartementaal zijn;
– alle departementen aan te moedigen om actief aan de werkzaamheden deel te nemen en
daarbij ook met andere actoren samen te werken.
Het rapport stelt vast dat de leden van de federale regering in ongeveer 80% van de beleidsnota’s
naar de SDG’s verwijzen en dat er nog ruimte voor verbetering is. Daarom beveelt het rapport aan

– de SDG's in alle beleidsnota's te integreren;
– in de beleidsvoorbereiding vanaf het begin met alle SDG’s rekening te houden.
Het Federaal plan van 2021 bepaalt dat de regelgevingsimpactanalyse (RIA) zal worden herzien, onder meer door er de SDG’s in op te nemen. Het rapport stelt vast dat voorbereidingen om de RIA te verbeteren aan de gang zijn, maar ook dat de situatie sinds de evaluatie van 2019 niet veranderd is: de RIA is nog steeds een louter formeel toetsingsinstrument dat niet in het beleidsproces geïntegreerd is. Daarom beveelt het rapport aan

– de impact van beleidsmaatregelen in voorbereiding op alle SDG's wetenschappelijk te analyseren;
– te investeren in de ontwikkeling van instrumenten voor die impactanalyse;
– die impactanalyse vanaf het begin in de beleidsvoorbereiding te integreren.

PDF & Download

De SDG’s tegen 2030 realiseren: de tijd dringt. Federaal rapport inzake duurzame ontwikkeling 2024 - Stand van zaken en evaluatie. Op www.plan.be kunt u het rapport raadplegen en downloaden.
Het rapport Indicatoren van duurzame ontwikkeling van februari 2024 is beschikbaar op www.indicators.be.
Meer informatie: Rik Vanhauteghem - 0472 78 29 81, rvh@plan.be.

Volledige versie van het communiqué (nl - 162 Kb)