19e pakket sancties tegen Rusland: welke zijn de knelpunten ?

De Europese Commissie is ingenomen met de goedkeuring door de EU-lidstaten van het 19e pakket sancties tegen Rusland. Het nieuwe pakket sancties verhoogt de druk op de Russische oorlogseconomie aanzienlijk, en richt zich op belangrijke sectoren zoals energie, financiën, de militaire industriële basis, speciale economische zones, evenals facilitators en profiteurs van de aanvalsoorlog.

Een totaal verbod op Russisch vloeibaar aardgas (LNG) en een verdere beperking van de schaduwvloot vormen de sterkste sancties tot nu toe voor de cruciale energiesector van Rusland. Sterke maatregelen zijn ook gericht op financiële diensten en infrastructuur (waaronder voor het eerst crypto) en handel. De maatregelen zijn ook gericht op de dienstensector en versterken de antiontwijkingsinstrumenten. Met dit pakket bereikt het aantal op de lijst geplaatste vaartuigen in de schaduwvloot van Rusland in totaal 557.

Het 19e pakket bevat belangrijke elementen.

ENERGIEMAATREGELEN

• Verbod op de invoer van Russisch vloeibaar aardgas (LNG) met ingang van 1 januari 2027 voor langlopende contracten, en binnen zes maanden na de inwerkingtreding van de sancties voor kortlopende contracten.
• Volledig transactieverbod voor grote bedrijven Rosneft en Gazprom Neft: De nieuwe maatregelen schaffen de vrijstelling voor de olie- en gasinvoer van Rosneft en Gazprom Neft in de EU af. De invoer van olie uit derde landen, zoals Kazachstan, en het vervoer van olie die voldoet aan het olieprijsplafond naar derde landen zijn vrijgesteld.
• De EU neemt ook maatregelen tegen belangrijke exploitanten uit derde landen die de inkomstenstromen van Rusland mogelijk maken. Het gaat om sancties tegen Chinese entiteiten - twee raffinaderijen en een oliehandelaar - die belangrijke kopers van Russische ruwe olie zijn.
• Invoerverbod op een variant van vloeibaar petroleumgas (lpg): Deze maatregel pakt ontwijking aan, aangezien sommige lidstaten melden dat deze variant is gebruikt om bestaande lpg-beperkingen te omzeilen.
• 117 extra lijsten van vaartuigen: Met deze nieuwe vermeldingen heeft de EU nu in totaal 557 vaartuigen in de schaduwvloot van Rusland op de lijst geplaatst. Zij zijn onderworpen aan een verbod op haventoegang en een verbod op het ontvangen van diensten. De EU blijft de vlaggenstaten benaderen om ervoor te zorgen dat de scheepsregisters deze tankers niet toestaan onder hun vlag te varen.
• Er worden met name aanvullende sancties opgelegd in de waardeketen van de schaduwvloot, onder meer aan Litasco Middle East DMCC, de prominente facilitator van de schaduwvloot van Lukoil in de VA, en aan maritieme registers die valse vlaggen afgeven aan vaartuigen van de schaduwvloot. Daarnaast zijn twee oliehandelsmaatschappijen in Hongkong en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) toegevoegd aan het toepassingsgebied van het transactieverbod.
• Verlenging van het verbod op haveninfrastructuur: Dit zal de EU in staat stellen een lijst op te stellen van havens in derde landen die van belang zijn voor de Russische oorlogsinspanningen.

De nieuwe maatregelen omvatten ook aanvullende verboden op energiegerelateerde diensten, zoals wetenschappelijke en technische diensten (bijvoorbeeld geologische prospectie en kartering).

Financiële maatregelen

• Bankwezen: 5 nieuwe banken in Rusland zijn toegevoegd aan het transactieverbod. Geen enkele EU-exploitant zal direct of indirect in contact kunnen treden met een van de beursgenoteerde banken.
• Betalingen: een nieuw verbod op de Russische betaalkaart en het snelle betalingssysteem (Mir en SBP). De maatregelen bevatten ook een lijst van vier nieuwe financiële instellingen in Belarus en Kazachstan die gebruikmaken van het Russische betalingssysteem (SPFS).
• Cryptocurrencies en uitwisselingen: De EU legt volwaardige sancties op aan de ontwikkelaar van een veelgebruikte door roebels gesteunde stablecoin A7A5, de Kirgizische emittent van die munt, en een aanverwant groot handelsplatform. Voor het eerst verbieden de nieuwe maatregelen ook het gebruik van die cryptocurrency. Bovendien richten de sancties zich rechtstreeks op een cryptocurrency-uitwisseling in Paraguay die een belangrijke rol heeft gespeeld bij het omzeilen van bestaande beperkingen. Deze stap markeert een belangrijke ontwikkeling in de sanctieregeling van de EU. Door het gebruik van stablecoins en offshore-exchanges aan te pakken, wil de EU mazen in de wet dichten en de integriteit van haar kader voor financiële sancties versterken.
• Cryptodiensten: EU-exploitanten mogen geen cryptodiensten en bepaalde fintechdiensten aanbieden die Rusland in staat stellen zijn eigen financiële infrastructuur te ontwikkelen en mogelijk sancties te omzeilen.
• Transacties: Het pakket introduceert transactieverboden voor 5 banken uit derde landen in Centraal-Azië die de Russische oorlogseconomie ondersteunen en de effectiviteit van onze sancties frustreren. EU-marktdeelnemers mogen geen transacties uitvoeren met een van deze financiële marktdeelnemers.

HANDELSMAATREGELEN

Het pakket breidt de uitvoerbeperkingen en -verboden uit om het militair-industriële complex van Rusland verder te verstoren en te verzwakken. Het gaat onder meer om:

• Individuele sancties (“lijsten”) van zakenlieden en bedrijven die deel uitmaken van het Russische militair-industriële complex, en exploitanten uit de VAE en China die militaire goederen en goederen voor tweeërlei gebruik produceren of leveren aan Rusland.
• Nieuwe uitvoerbeperkingen voor aanvullende producten voor tweeërlei gebruik en geavanceerde technologieën, waaronder metalen voor de constructie van wapensystemen en producten die worden gebruikt bij de bereiding van drijfgassen, waarvoor nog geen sancties gelden.
• Nieuwe uitvoerverboden voor producten zoals zouten en ertsen, bouwmaterialen en artikelen van rubber, ter waarde van 155 miljoen EUR aan EU-uitvoer in prijzen van 2024.

ANTI-CIRCUMVENTIEMAATREGELEN

• Dit pakket voegt 45 entiteiten toe aan de lijst van entiteiten die directe of indirecte steun verlenen aan het militaire industriële complex van Rusland of betrokken zijn bij het omzeilen van sancties. Hiervan zijn er 28 gevestigd in Rusland en 17 in derde landen (12 in China, waaronder Hongkong, 3 in India en 2 in Thailand).

AANVULLENDE LIJSTINGEN

Het pakket van vandaag bevat 69 extra aanbiedingen. Zij zijn nu onderworpen aan bevriezing van tegoeden en het verbod om hun tegoeden en economische middelen ter beschikking te stellen, en – in het geval van particulieren – ook aan reisverboden. Deze lijsten omvatten oligarchen, Russische energiebedrijven, een groot Russisch bedrijf dat betrokken is bij de goudproductie, een Russisch bedrijf dat de schaduwvloot beheert, een petrochemisch bedrijf en een raffinaderij in China die de oliehandel met Rusland faciliteert, een groot Chinees staatsbedrijf, andere rechtspersonen en natuurlijke personen. De EU versterkt de verantwoordingsplicht van degenen die betrokken zijn bij de ontvoering, gedwongen assimilatie en indoctrinatie van Oekraïense kinderen. Daarom bevatten de lijsten van vandaag 11 extra personen die betrokken zijn bij dergelijke activiteiten. Om de toekomstige sancties tegen personen die verantwoordelijk zijn voor de ontvoering, gedwongen assimilatie en gemilitariseerd onderwijs van Oekraïense minderjarigen te stroomlijnen, voert de Raad ook een nieuw plaatsingscriterium in.

Overige maatregelen

• Maatregelen tegen de speciale economische zones (SEZ's) van Rusland: Deze zones zijn ontworpen om buitenlandse investeringen aan te trekken en spelen een cruciale rol bij het stimuleren van economische groei en de ontwikkeling van infrastructuur. Om duidelijk te maken dat EU-bedrijven weg moeten blijven, wordt in het pakket een verbod voorgesteld op het aangaan van nieuwe contracten met entiteiten die in bepaalde Russische bijzondere economische zones zijn gevestigd. Daarnaast zal voor twee van deze SEZ's – Alabuga en Technopolis Moskou – een verbod gelden dat ook van toepassing is op bestaande contracten. Dit besluit – dat in wezen de afstoting afdwingt – weerspiegelt de gedocumenteerde focus van deze twee zones op activiteiten die bijdragen aan de oorlogsinspanning.
• Verbod op dienstverlening: Als onderdeel van de nieuwe maatregelen voert de EU een dienstenverbod in dat de Russische toegang tot geavanceerde digitale capaciteiten binnen de Unie blokkeert, met inbegrip van bepaalde in de ruimte gestationeerde diensten en AI-diensten. Tegelijkertijd zal het bestaande gerichte verbod op diensten aan de Russische regering worden versterkt. Een nieuwe vereiste voor voorafgaande toestemming zal van toepassing zijn op alle niet-verboden diensten aan de Russische regering, waarbij ervoor wordt gezorgd dat al deze activiteiten aan streng toezicht en toezicht worden onderworpen.
• Verbod op herverzekering: De nieuwe maatregelen verbieden herverzekeringsdiensten met betrekking tot schepen en luchtvaartuigen van de Russische regering of Russische personen tot vijf jaar na de verkoop ervan aan derde landen.
• Russische diplomaten: De nieuwe maatregelen voeren een verplichting in voor Russische diplomaten die door de EU reizen buiten hun land van accreditatie, om de betrokken EU-lidstaat daarvan vooraf in kennis te stellen. De EU-lidstaten kunnen Russische diplomaten een vergunningsplicht opleggen om naar hun grondgebied te reizen, op basis van door een andere staat afgegeven visa of verblijfsvergunningen. Deze maatregel is bedoeld om de steeds vijandiger wordende inlichtingenactiviteiten aan te pakken die de Russische agressie tegen Oekraïne ondersteunen.
• Oekraïense kinderen: De EU versterkt de verantwoordingsplicht van degenen die betrokken zijn bij ontvoering, gedwongen assimilatie en indoctrinatie van Oekraïense kinderen door elf extra personen op de lijst te plaatsen. Om de toekomstige sancties tegen personen die verantwoordelijk zijn voor de ontvoering, gedwongen assimilatie en gemilitariseerd onderwijs van Oekraïense minderjarigen te stroomlijnen, voert de Raad ook een nieuw plaatsingscriterium in.

BELARUS

Het pakket is een afspiegeling van bepaalde handels-, financiële en dienstengerelateerde bepalingen in de sanctieregeling voor Belarus, zoals in eerdere praktijken het geval was. De Raad heeft ook een besluit genomen over vijf nieuwe lijsten in verband met het Belarussische militair-industrieel complex en het Loekasjenko-regime.

Voor meer informatie

Publicatieblad

Meer informatie over sancties

EU-helpdesk voor sancties

* Bijgewerkt op 23/10/2025 om 13:11