Kan ik geschenken geven aan mijn kinderen? Wat is het verschil tussen een geschenk en een schenking?

Het geven van geschenken aan uw kinderen is gebruikelijk, maar wanneer het om grotere bedragen gaat, is het essentieel om het verschil tussen een “gebruikelijk geschenk” en een schenking te begrijpen, vooral om fiscale of erfrechtelijke implicaties te vermijden. Dit artikel heeft tot doel deze verschillen te verduidelijken en praktische tips te geven om optimaal gebruik te maken van geschenken, terwijl u voldoet aan de geldende wettelijke regels.

Wat is een gebruikelijk geschenk en waarin verschilt het van een schenking?

Gebruikelijk geschenk: Een gebruikelijk geschenk is een cadeau dat wordt gegeven naar aanleiding van een bijzondere gelegenheid (verjaardag, huwelijk, het behalen van een diploma, enz.). Om als zodanig te worden beschouwd, moet het aan twee voorwaarden voldoen:

1. Het moet worden gegeven bij een specifieke gelegenheid.
2. Het moet in verhouding staan tot het vermogen van de schenker.

Schenking: Een schenking daarentegen is een handeling waarbij iemand vrijwillig en onherroepelijk een goed of een som geld overdraagt aan een andere persoon. In tegenstelling tot een geschenk is een schenking onderworpen aan strikte fiscale regels, vooral met betrekking tot de schenkbelasting, en moet deze vaak worden geregistreerd.

Wat zijn de erfrechtelijke gevolgen van schenkingen?

In het Belgische erfrecht wordt een schenking gezien als een voorschot op erfenis, wat betekent dat deze in aanmerking wordt genomen bij de berekening van de nalatenschap. Dit houdt in dat, bij uw overlijden, de waarde van de schenking in mindering wordt gebracht op het erfdeel van het betreffende kind om een gelijke verdeling onder alle erfgenamen te waarborgen.

Elk kind heeft echter recht op een wettelijk erfdeel. In België vertegenwoordigt dit erfdeel de helft van de totale nalatenschap, te verdelen onder de kinderen. Als u drie kinderen heeft, heeft elk kind recht op minimaal een zesde van uw vermogen. Een gebruikelijk geschenk is daarentegen niet onderworpen aan deze regels, waardoor het soms mogelijk is een kind in moeilijkheden te bevoordelen of de erfrechtelijke regels indirect te omzeilen.

Is een geschenk fiscaal voordeliger dan een schenking?

Ja, in de meeste gevallen is een geschenk fiscaal voordeliger. In tegenstelling tot een schenking is een gebruikelijk geschenk niet onderworpen aan schenk- of erfbelasting, op voorwaarde dat het gegeven bedrag redelijk is in verhouding tot het totale vermogen van de schenker en dat het wordt gegeven ter gelegenheid van een bijzondere gebeurtenis.

Hoe vermijdt u dat een geschenk wordt geherkwalificeerd als schenking?

Het grootste risico dat gepaard gaat met gebruikelijke geschenken is dat de fiscus ze herkwalificeert als schenkingen. Dit gebeurt wanneer de gegeven bedragen als te groot worden beschouwd in verhouding tot het vermogen van de schenker, of wanneer het geschenk niet gekoppeld is aan een specifieke gebeurtenis.

Geval van herkwalificatie: Het Hof van Beroep van Gent (22.03.2022) oordeelde onlangs dat jaarlijkse geschenken van 5.000 € aan de kinderen en 2.500 € aan de schoonkinderen, gegeven als “nieuwjaarsgeschenken”, niet voldeden aan de criteria voor gebruikelijke geschenken, omdat de schenkeres niet over de financiële middelen beschikte om zulke geschenken te geven en zij pas uitzonderlijk genereus werd vlak voor haar overlijden. Deze “geschenken” werden vervolgens belast met erfbelasting.

Wat zijn de beperkingen van gebruikelijke geschenken?

Vermogensplanners hanteren vaak de praktische regel van 1 %: de waarde van geschenken mag niet meer bedragen dan 1 % van het totale vermogen per jaar. Deze regel heeft echter geen wettelijke basis. Als dergelijke geschenken vlak voor het overlijden herhaaldelijk worden gegeven, kan de fiscus ze eenvoudigweg herkwalificeren als schenkingen en de erfbelasting opleggen.

Hoe kunt u op een veilige manier een geschenk geven aan uw kinderen?

1. Bijzondere gelegenheid: Zorg ervoor dat het geschenk verbonden is aan een duidelijk identificeerbare gebeurtenis (verjaardag, huwelijk, enz.).
2. Evenredigheid: Het geschenk moet in verhouding staan tot uw totale vermogen. Een geschenk van 100.000 € kan worden beschouwd als een schenking als uw vermogen beperkt is, terwijl het als aanvaardbaar kan worden beschouwd bij een vermogen van enkele miljoenen euro’s.
3. Duidelijke communicatie: Als u een bankoverschrijving doet in plaats van een handgift (in contanten), vermeld dan duidelijk de reden van deze transactie in de mededeling (bijvoorbeeld: “Gefeliciteerd met je diploma” of “Gelukkige verjaardag”). Gebruik nooit termen zoals “schenking” of “groot cadeau”, die een herkwalificatie in de hand kunnen werken.

Contant geld of bankoverschrijving: wat is het verschil?

Geschenken in contanten zijn vaak moeilijker te traceren door de belastingautoriteiten. Dit kan een voordeel zijn, maar ook een bron van argwaan tijdens een fiscale of erfrechtelijke controle. Bankoverschrijvingen, die tegenwoordig gebruikelijker zijn, laten een spoor achter. Het is daarom belangrijk om duidelijk en eenvoudig de reden voor deze overschrijving te vermelden om misverstanden met de fiscus te voorkomen.

Advies en aanbevelingen

1. Wees gematigd: Respecteer de evenredigheidsregel (1 % van uw vermogen per jaar) om het risico van herkwalificatie te vermijden.
2. Bijzondere gelegenheid: Beperk geschenken tot bijzondere gebeurtenissen om de juridische geldigheid ervan te maximaliseren.
3. Transparantie: Gebruik bankoverschrijvingen met duidelijke mededelingen.
4. Documentatie: Bewaar bewijsstukken van de gebeurtenissen en de gegeven geschenken, vooral als deze waardevol zijn. In geval van betwisting of controle kunnen deze als bewijs dienen dat het geschenk daadwerkelijk een gebruikelijk geschenk is.
5. Voorzichtigheid bij gespannen relaties: Als de relatie met een van uw kinderen moeilijk is, wees dan extra voorzichtig met de bedragen van de geschenken, omdat een latere betwisting altijd mogelijk is.

Het geven van geschenken aan uw kinderen kan een effectieve manier zijn om een deel van uw vermogen te delen zonder de fiscale beperkingen van een schenking. Het is echter essentieel om bepaalde regels te volgen om herkwalificatie door de fiscus te vermijden. Door rekening te houden met de evenredigheid en de reden van het geschenk, kunt u deze praktijk veilig en voordelig toepassen voor uzelf en uw erfgenamen.