Stappenplan op voor toekomstbestendige kwaliteitsbanen in een concurrerende EU

Temps de lecture: 4 min | 05 dec. 2025 à 05:07

Deze 4 december heeft de Europese Commissie het stappenplan voor hoogwaardige banen gepresenteerd, een sterk engagement om de kwaliteit van banen te verbeteren en hoogwaardige en toekomstbestendige banen in Europa te creëren. De Commissie startte ook een eerste raadpleging over de komende wet inzake kwaliteitsbanen, een nieuw wetgevingsvoorstel om de rechten van werknemers te waarborgen en tegelijkertijd gelijke tred te houden met technologische, economische en maatschappelijke veranderingen.

Adequate lonen en hoogwaardige banen zijn van essentieel belang om de productiviteit te verhogen, het concurrentievermogen van Europa te versterken en bescherming te bieden tegen armoede onder werkenden. Hoewel de kwaliteit van banen in de EU over het algemeen hoog is, blijven werknemers de gevolgen van wereldwijde crises en stijgende kosten van levensonderhoud voelen. Tegelijkertijd kampen bedrijven met tekorten aan arbeidskrachten en vaardigheden en streven zij ernaar concurrerend te blijven in een snel veranderende mondiale omgeving.

De routekaart richt zich op de gebieden waarop EU-maatregelen het grootste verschil kunnen maken:

het creëren en behouden van hoogwaardige banen in de hele EU;
zorgen voor billijkheid en modernisering in de arbeidswereld;
werknemers en werkgevers ondersteunen bij de groene, de digitale en de demografische transitie;
versterking van de sociale dialoog en collectieve onderhandelingen;
Zorgen voor effectieve toegang tot rechten, hoogwaardige openbare diensten en adequate investeringen.

De routekaart is ontwikkeld op basis van uitgebreid overleg met Europese en nationale vakbonden en werkgeversorganisaties (“socialepartners”),waarbij ongeveer 200 organisaties in de hele EU zijn gemobiliseerd en in alle lidstaten meer dan 50 discussies zijn gevoerd.

Achtergrond

Voorzitter Von der Leyen kondigde in haar politieke beleidslijnen 2024-2029 de routekaart voor hoogwaardige banen aan om het concurrentievermogen en de welvaart in de EU te waarborgen.
Het stappenplan voor hoogwaardige banen bouwt voort op verschillende initiatieven zoals het kompas voor het concurrentievermogen, de Unie van vaardigheden en de Clean Industrial Deal, die allemaal hoogwaardige banen onderstrepen als sleutel tot concurrentievermogen, duurzame groei en een sterk Europees sociaal model. De prioriteiten ervan komen tot uiting in het voorgestelde meerjarig financieel kader, waarin ten minste 14 % van de nationale en regionale partnerschapsfinanciering wordt toegewezen aan sociale doelstellingen van de EU.
Elke baan in Europa moet een goede baan zijn. Zo trekken we talent aan, verminderen we armoede onder werkenden en versterken we het concurrentievermogen en de sociale cohesie van Europa. De routekaart van vandaag effent de weg voor een wet inzake hoogwaardige banen om de rechten van werknemers te beschermen en hen te ondersteunen bij de modernisering van werkplekken.
Roxana Mînzatu, uitvoerend vicevoorzitter voor Sociale Rechten, Vaardigheden, Hoogwaardige Banen en Paraatheid

Naar een wet op kwaliteitsbanen

Zoals voorzitter Von der Leyen in haar toespraak over de stand van de EU in 2025 en het werkprogramma van de Commissie voor 2026 heeft aangekondigd, zal de Commissie in 2026 een wet inzake hoogwaardige banen voorstellen. De nieuwe wet zal de EU-regels ter bescherming van werknemers actualiseren en tegelijkertijd de productiviteit en het concurrentievermogen ondersteunen.

De eerste fase van de raadpleging van vandaag is gericht op de standpunten van de sociale partners over de richting van EU-maatregelen om de kwaliteit van banen te verbeteren. De raadpleging wijst op verschillende gebieden waarop een toekomstige wet betrekking zou kunnen hebben, waaronder:

Algoritmisch beheer en artificiële intelligentie (AI) op het werk: Digitale tools staan nu centraal in het beroepsleven. AI kan tijd besparen en de productiviteit verhogen. 84 % van de Europeanen is echter van mening dat deze technologieën zorgvuldig moeten worden beheerd op het werk.
Veiligheid en gezondheid op het werk: Nieuwe technologieën en mobiele digitale apparatuur hebben werkplekken getransformeerd en het werken op afstand uitgebreid. Psychosociale en ergonomische risico's op het werk zijn toegenomen, wat erop wijst dat de EU-regels inzake veiligheid en gezondheid op het werk moeten worden geactualiseerd. In 2025 meldde 29 % van de werknemers stress, angst of depressie als gevolg van of verergerd door hun baan, tegenover 27 % in 2022, volgens de meest recente pulsenquête van EU-OSHA.
Uitbesteding: Onderaanneming helpt bedrijven toegang te krijgen tot expertise en te innoveren. Het kan echter ook leiden tot misbruikpraktijken en slechte naleving van arbeids-, gezondheids- en veiligheidsvoorschriften, met name in lange en complexe onderaannemingsketens.
Een rechtvaardige transitie: De groene en de digitale transitie stimuleren bedrijven in de hele EU om te herstructureren, waardoor zowel werknemers als werkgevers voor grote uitdagingen komen te staan.
Handhaving en rol van de sociale partners: Sterke handhaving is van essentieel belang voor werknemers om hun rechten te kunnen uitoefenen. Aanhoudende kwesties zoals zwartwerk en zwakke naleving ondermijnen de kwaliteit van banen en eerlijke concurrentie.