Gebruik van Artificiële Intelligentie op de werkvloer: Belgische bedrijven in top 3 van Europa

Een kwart van alle Belgische ondernemingen gebruikt minstens één AI-applicatie. Dat is een toename van 80% in vergelijking met vorig jaar. Ons land behoort daarmee tot de top 3 in Europa, zo blijkt uit een analyse door hr-expert Acerta Consult van cijfers van Europees statistiekbureau Eurostat. De opmars van Artificiële Intelligentie op de werkvloer heeft ook een keerzijde: een kwart van de ondernemingen denkt hierdoor minder personeel nodig te hebben. Ook een derde van de Belgische werkgevers geeft aan dat ze nood hebben aan werknemers met andere competenties. Dat blijkt uit onderzoek van Acerta Consult onder meer dan 500 ondernemingen in ons land.

België aan de Europese top

Ons land prijkt op de derde plaats van de Europese rangschikking als het gaat om het gebruik van Artificiële Intelligentie op de werkvloer. Maar liefst een kwart van de ondernemingen met meer dan 10 werknemers gebruikt minstens één AI-applicatie in zijn bedrijfsvoering. Dat is een toename van zo’n 80 procent in vergelijking met amper een jaar geleden. Enkel in Denemarken en Zweden maken al meer bedrijven gebruik van AI dan bij ons, zo blijkt uit vergelijkend onderzoek van Eurostat. Aan de staart van de Europese ranking bengelen Roemenië (3,1%), Polen (5,9%) en Bulgarije (6,5%); het EU- gemiddelde staat op 13,5%.

Ellen Van Grunderbeek, experte innovatie bij Acerta Consult: “We kunnen niet ontkennen dat AI de efficiëntie, de productiviteit en de kwaliteit van de interne en externe dienstverlening verbetert. Daarnaast draagt het ook bij aan diverse bedrijfsprocessen zoals het toewijzen van taken, selectie van CV’s, enz. Naarmate het vertrouwen in de AI-technologie groeit, versnelt ook de integratie ervan. Hoe groter de onderneming, hoe sneller bovendien, zo blijkt uit de Eurostat-cijfers voor ons land: bij de kleine bedrijven zagen we afgelopen jaar een toename van 10 procentpunt, bij de middelgrote een stijging van bijna 13 procentpunt en bij de grote ondernemingen was de toename met 18 procentpunt nog significanter. Een van de verklaringen waarom we tot de ‘early adopters’ in Europa behoren op vlak van AI, is het feit dat we steunen op onze kenniseconomie. AI is belangrijk voor onze ondernemingen om hun concurrentiepositie op Europees en op wereldvlak te verdedigen en te versterken.”

Figuur 1: Percentage ondernemingen dat minstens 1 AI technologie gebruikt in 2023 en 2024, Eurostat

Opmars in alle sectoren

Vooral in de dienstensector staat de adoptie van AI al ver. Maar liefst 27,4% van de dienstenbedrijven gebruikt AI op de werkvloer. Ook in de productiebedrijven (+52%) en in de bouw (+110%) heeft AI het afgelopen jaar al een stevige opmars gemaakt.

Figuur 2: Gebruik AI-technologie (minstens 1 applicatie) in de verschillende sectoren in 2023 en 2024, Eurostat

Dat de dienstensector in ons land nog vooroploopt, blijkt indirect ook uit de cijfers over het soort AI-toepassingen dat vlot ingang vindt. De populairste toepassing (15,1%) is ‘tekstmining’ (het analyseren van teksten), gevolgd door ‘natuurlijke taalgeneratie’ (het maken van geschreven of gesproken taal) met 12,7%. De derde populaire toepassing (10,3%) is ‘AI-gebaseerde RPA’ (automatisering van routineuze taken of processen).

Figuur 3: AI-technologie die het vaakst wordt gebruikt door ondernemingen in België in 2023 en 2024, Eurostat

Impact op jobs

De snelle opmars van AI op onze werkvloeren heeft ook een keerzijde, zo blijkt uit onderzoek van Acerta Consult bij meer dan 500 ondernemingen. Bijna een kwart van de bedrijven (23%) verwacht door AI in de toekomst minder personeel nodig te hebben. 1 op de 10 ondernemers verwacht nét meer personeel te moeten inschakelen. Nog eens 3 op de 10 denkt niet dat het totaal aantal personeelsleden in de organisatie zal veranderen, maar wel dat andere competenties nodig zijn om vlot met de nieuwe toepassingen van AI om te gaan.

Ellen Van Grunderbeek van Acerta Consult: “Het is niet enkel rozengeur en maneschijn op vlak van de integratie van AI op de werkvloer. Voldoende AI-geletterdheid bij de werknemers als gebruikers van AI-systemen – waarbij ze ook over de juiste competenties (kunnen) beschikken om ermee om te gaan – is van belang. Zo hebben ze vat op de werking van de AI-systemen, de kansen en opportuniteiten, maar ook op de risico’s. Ook een tijdig job(re)design ondersteunt de impact van AI op de werkvloer. In de AI-verordening die op 1 augustus 2024 in werking trad, zijn hieromtrent ook duidelijke regels opgenomen waaraan werkgevers verplicht moeten voldoen.

Uit onze bevraging onder werkgevers blijkt dat bijna negen op de tien bedrijven het gebruik van AI toestaat, maar zeven op de tien werknemers vindt dat er onvoldoende richtlijnen en informatie beschikbaar zijn. Het gaat vaak nog om experimenten zonder officiële richtlijnen en communicatie in de onderneming. Nochtans zijn er wel wat veiligheids- en privacyrisico’s en wettelijke beperkingen, en is het dus geen goed idee om zomaar te experimenteren met AI-toepassingen die bijvoorbeeld (deepfake) video’s en kunstmatige afbeeldingen genereren. AI mag dus geen doel op zich zijn, wel een middel om bepaalde bedrijfsprocessen te versnellen of taken te vergemakkelijken. Bedrijven kiezen daarom best bewust welke AI-applicaties zinvol zijn op welke moment en echte meerwaarde creëren. Het succes van de integratie van AI in ondernemingen valt en staat bovendien met een helder en transparant AI-beleid.”

Over de cijfers

De analyse is gebasseerd op de meest recente cijfers afkomstig van Eurostat en werden verzameld met de ‘survey on ICT usage and e-commerce in enterprises’. De totale populatie bestaat uit ondernemingen met 10 of meer werknemers en zelfstandige professionals, met uitsluiting van landbouw, bosbouw en visserij, mijnbouw en steengroeven en de financiële sector. Van de ongeveer 1,54 miljoen ondernemingen die aan deze criteria voldoen, werd een representatieve steekproef weerhouden van 157.000 ondernemingen. Voor België rapporteerde Statbel een steekproef van ongeveer 7.500 ondernemingen.

Bron: https://ec.europa.eu/eurostat/en/web/products-eurostat-news/w/ddn-20250123-3

Deze gegevens worden aangevuld met cijfers uit de jaarlijkse Spiegelbevraging die Acerta Consult door het onderzoeksbureau Indiville liet uitvoeren bij een representatief staal van meer dan 500 Belgische werkgevers en nog eens bij meer dan 2.700 werknemers. De data van de bedrijven werden gewogen om representatief te zijn voor België naar het aantal werknemers in de actieve ondernemingen met minstens vijf werknemers. De data van de werknemers werden gewogen om representatief te zijn voor België naar statuut, leeftijd, geslacht, taal en sector. De bevragingen liepen tussen 17 december 2024 en 15 januari 2025 voor zowel werkgevers als werknemers.