Digitale soevereiniteit: de Europese chipwet treedt is in werking getreden

Temps de lecture: 4 min |23 septembre 2023 à 09:52

De Europese chipwet treedt op 21 september 2023 in werking De wet biedt een breed scala aan maatregelen om de voorzieningszekerheid, de veerkracht en het technologisch leiderschap van de EU op het gebied van halfgeleidertechnologie en toepassingen te waarborgen.

Halfgeleiders zijn de essentiële bouwstenen van digitale en gedigitaliseerde producten. Van smartphones en auto's tot kritieke toepassingen en infrastructuurvoorzieningen voor gezondheidszorg, energie, defensie, communicatie en industriële automatisering: halfgeleiders spelen een centrale rol in de moderne digitale economie. Ze vormen ook de kern van grote geostrategische belangen en de wereldwijde technologische wedloop.

Concreet zal de Europese chipwet de productieactiviteiten in de Unie versterken, het Europese ontwerpecosysteem stimuleren en expansie en innovatie in de hele waardeketen ondersteunen. Met de Europese chipwet wil de Europese Unie haar doelstelling bereiken om haar huidige mondiale marktaandeel te verdubbelen tot 20% in 2030.

Achtergrond

Een gemeenschappelijke Europese strategie voor de halfgeleidersector is voor het eerst aangekondigd door Commissievoorzitter Ursula von der Leyen in haar toespraak over de Staat van de Unie van 2021. In februari 2022 heeft de Commissie samen met de Europese chipwet een gerichte enquête onder belanghebbenden gepubliceerd om nadere informatie te verzamelen over de vraag naar chips en wafers, om de invloed van het tekort aan chips op de Europese industrie beter te begrijpen. In februari 2022 heeft de Commissie de Europese chipwet voorgesteld. In april 2023 hebben het Europees Parlement en de EU-lidstaten een politiek akkoord over de chipwet bereikt. De maatregelen helpen Europa de doelstellingen voor het digitale decennium tot 2030 te halen en een groener, inclusiever en meer digitaal Europa te bevorderen.

Drie pijlers van de Europese chipwet

De Europese chipwet bestaat uit drie belangrijke pijlers.

De eerste pijler — het initiatief Chips voor Europa — versterkt het technologische leiderschap van Europa door de kennisoverdracht van laboratorium naar fabricage te vergemakkelijken, de kloof tussen onderzoek en innovatie en industriële activiteiten te overbruggen en de industrialisering van innovatieve technologieën door Europese bedrijven te bevorderen. Het initiatief Chips voor Europa wordt hoofdzakelijk uitgevoerd door de Gemeenschappelijke Onderneming voor chips.

Het initiatief wordt ondersteund met 3,3 miljard euro aan EU-middelen, en naar verwachting voor eenzelfde bedrag aangevuld met middelen van de lidstaten. Concreet zal deze investering activiteiten ondersteunen zoals het opzetten van geavanceerde productieproeflijnen om innovatie en technologische ontwikkeling te versnellen, de ontwikkeling van een cloudgebaseerd ontwerpplatform, de oprichting van kenniscentra, de ontwikkeling van kwantumchips en de oprichting van een chipfonds om de toegang tot schuldfinanciering en eigen vermogen te vergemakkelijken.

De tweede pijler van de Europese chipwet stimuleert publieke en particuliere investeringen in productiefaciliteiten voor chipmakers en hun leveranciers.

De tweede pijler creëert een kader om de voorzieningszekerheid te waarborgen door investeringen aan te trekken en de productiecapaciteit van halfgeleiders te vergroten. Daartoe wordt een kader vastgesteld voor geïntegreerde productiefaciliteiten en open EU-gieterijen die pionierend in de Unie zijn en bijdragen tot de voorzieningszekerheid en een veerkrachtig ecosysteem in het belang van de Unie. De Commissie heeft ten tijde van het voorstel voor een chipwet reeds aangegeven dat staatssteun kan worden verleend aan pioniersfaciliteiten, overeenkomstig het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.

In de derde pijler voorziet de Europese chipwet ook in een coördinatiemechanisme tussen de lidstaten en de Commissie voor het versterken van de samenwerking met en tussen de lidstaten, het monitoren van het aanbod van halfgeleiders, het inschatten van de vraag, het anticiperen op tekorten en, indien nodig, het activeren van een crisisfase. Als eerste stap is op 18 april 2023 een waarschuwingssysteem voor halfgeleiders opgezet. Hiermee kunnen belanghebbenden verstoringen van de toeleveringsketen van halfgeleiders melden.

Volgende stappen

Ook treedt nu de verordening betreffende de Gemeenschappelijke Onderneming voor chips in werking, waardoor de uitvoering van het belangrijkste deel van het initiatief Chips voor Europa van start kan gaan. Bovendien begint het chipfonds met zijn activiteiten. Met de inwerkingtreding van de chipwet gaan ook de werkzaamheden van de nieuw opgerichte Europese Raad voor halfgeleiders formeel van start. Dat is het belangrijkste platform voor coördinatie tussen de Commissie, de lidstaten en belanghebbenden.

In het kader van de tweede pijler kan de industrie een aanvraag voor pioniersfaciliteiten indienen om de status van “geïntegreerde productiefaciliteit” (IPF) of “open EU-gieterij” (OEF) te verkrijgen. Met deze status kunnen die faciliteiten binnen de Unie worden opgezet en geëxploiteerd, waardoor administratieve aanvragen en vergunningen soepel kunnen worden behandeld. Die status vereist ook dat die faciliteiten aan criteria voldoen om hun bijdrage aan de doelstellingen van de EU en hun betrouwbaarheid als chipsleveranciers in tijden van crisis te waarborgen.