Alarmsirenes voor Brussel

Toenemend drugsgeweld, schietpartijen, ka­lasj­ni­kovs in de metro en een noodkreet van de procureur. De veiligheidsproblemen in Brussel werden de voorbije maanden pijnlijk in de verf gezet.

Dat is geen nieuw probleem. Uit Europese misdaadcijfers komt al langer een verontrustend beeld van Brussel naar voren. In de ranglijst van Europese hoofdsteden stond Brussel in 2023 op de tweede plaats voor moord en voor diefstal met geweld, op de derde plaats voor diefstal, op de vierde voor inbraak en op de vijfde voor fysiek geweld (telkens in verhouding tot het aantal inwoners). In een ranglijst die de vijf categorieën combineert, staat Brussel zelfs helemaal bovenaan.

De recente nieuwsberichten suggereren dat de situatie sinds 2023 niet verbetert. Dat is een drama voor de leefbaarheid van Brussel, en uiteraard ook voor de internationale aantrekkingskracht en het economische potentieel van onze hoofdstad. Veiligheid is een basisvoorwaarde voor een goed werkende economie en een absolute kerntaak van de overheid.

Volgens de recentste vooruitzichten van het Planbureau kijkt Brussel de komende jaren aan tegen een economische groei van amper 0,7 procent per jaar.

Dat veiligheidsprobleem komt boven op een reeks andere problemen. Zo hapert de Brusselse economie al langer: de voorbije 25 jaar groeide die met gemiddeld 1 procent per jaar, terwijl dat in Vlaanderen en Wallonië respectievelijk 1,8 en 1,4 procent was. Volgens de recentste vooruitzichten van het Planbureau kijkt Brussel de komende jaren aan tegen een economische groei van amper 0,7 procent per jaar.

Daarnaast heeft Brussel een armoedeprobleem. In 2024 liep 37 procent van de Brusselaars het risico op armoede of sociale uitsluiting, het vierde hoogste cijfer van alle Europese regio’s. In Vlaanderen en Wallonië is dat respectievelijk 12,8 en 21,8 procent. Het Brusselse armoederisico is ook met voorsprong het hoogste van alle hoofdsteden in Europa, dus het is meer dan een louter hoofdstedelijk probleem.

Oplopende rentelasten

En dan is er uiteraard nog de dramatische budgettaire toestand. Volgens het Planbureau blijft het begrotingstekort van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de komende jaren hangen rond 24 procent van de inkomsten. Daardoor loopt de schuld verder op, wat zich vertaalt in een almaar toenemend gewicht van de rentelasten op die schuld. Opnieuw volgens het Planbureau nemen die toe van 2 procent van de inkomsten in 2020 naar bijna 12 procent tegen 2030.

Brussel kent grote sociale en economische problemen. Tegen die achtergrond zijn de politieke spelletjes absoluut onaanvaardbaar.

Zonder hervorming van de financiering van Brussel (weinig waarschijnlijk), doortastende besparingen en/of veel sterkere economische groei is de Brusselse budgettaire situatie uitzichtloos. Extra belastinginkomsten zijn geen mirakeloplossing in een situatie waarbij bedrijven in de hoofdstad al zwaarder belast worden dan in de Rand.

Tegen die verontrustende achtergrond zijn de aanhoudende politieke spelletjes in Brussel absoluut onaanvaardbaar. Brussel heeft dringend nood aan een ernstig veiligheids- en economisch-financieel beleid. Door de huidige situatie en het ontbreken van enig uitzicht op beterschap worden bedrijven eerder weggepest uit de hoofdstad, wat de neerwaartse dynamiek nog dreigt te versnellen. Dat zou uiteraard nefaste gevolgen hebben voor Brussel, maar ook voor de hele Belgische economie. Dat mag stilaan op alle beleidsniveaus beginnen door te dringen.